|
-
PRISHTINĖ,
25 korrik 2005 / TN /
-
Shkruan:
Skender LIMANI
-
Paj, besoj se tė gjithė e keni tė njohur shprehjen sėmundje.
Sėmundja i referohet fushėveprimit mjekėsor, kjo pa dyshim. Por,
si interpretohet sėmundja, kė e thėrrasim tė sėmurė, ose si
diagnostifikohet dikush ose ndonjė individ si i sėmurė? Kjo
ėshtė ajo pjesa mė e rėndėsishme, por njėherit edhe mė e
vėshtirė e fushėveprimtarisė mjekėsore.
-
-
Gjėja e parė qė tė bie ndėrmend ėshtė ajo pjesa e sėmundjes e
cila sigurisht se ėshtė mė e lehtė. Pra, tė sėmurė i quajmė tė
gjithė ata persona ose personin i cili ėshtė i sėmurė.
Fillimisht sėmundja kėtu nėnkupton pjesėn praktike, ndėrsa mė
vonė do tė mundohem tė shpjegojė pjesėn psikike tė interpretimit
tė sėmundjes, nėse mund ti thuhet kėshtu.
-
-
Pra, sipas mjekėsisė, i sėmurė mund tė emėrohet personi i cili
ėshtė, psh: i ftohur, ka gripin, pra atij ose asaj i udhėzohet
pėrdorimi i barėrave ose ilaēeve, pėrdorimi i ēajit tė nxehtė
ose tė ftohtė. Disa mjekė udhėzojnė edhe pėrdorimin e verės sė
ngrohtė, tė vluar, sepse, kjo, sipas mjekėsisė, ėshtė
krejtėsisht nė rregull. Lėndimet fizike si kategorizim i
sėmundjes kėtu pėrjashtohen.
-
-
Nėse me kujdes i pėrcjellė veprimet e politikanėve tanė dhe
deklaratat por edhe shkrimet e tyre mediale, nėse me kujdes i
pėrcjellė zhvillimet nė arsimimin Kosovar nė pėrgjithėsi, nė ēdo
nivel, si atė fillor, tė mesėm dhe tė lartė, nėse me kujdes
pėrcjellė zhvillimin ekonomik, shkencorė, pra me njė fjalė, nėse
pėrcjellė me kujdes ēdo zhvillim nė ēdo fushėveprimtari nė
Kosovė menjėherė tė duket se diēka nuk ėshtė nė rregull, se
kėtu ka mangėsi qė, thjeshtė, janė tė pashpjegueshme.
-
-
Disa menjėherė do tė reagonin nė atė mėnyrė qė, thjeshtė, e
kthejnė kokėn mėnjėanė dhe nuk interesohen mė pėr asgjė pėrveē
pėrmbushjes sė nevojave personale-familjare, ndėrsa disa do tė
reagonin duke nxitur debat mbi pėrkufizimin e asaj sė ēka ėshtė
e rregullt e ēka nuk ėshtė e rregullt, pra, e parregullt? Si tė
dihet se ēka ėshtė mirė e ēka ėshtė keq, etj. etj.
-
-
Ky
shkrim nuk ka pėr qėllim me u marr me pėrkufizimin e kėtyre
shprehjeve mjaft debatuese, pajtohem. Filozofėt e vjetėr qysh
moti i kanė pėrkufizuar kėto shprehje, por, si duket,
pėrkufizimet e atėhershme mė nuk vlejnė nė kohėn e tashme pėr
shkak se jeta, nė pėrgjithėsi, ėshtė zhvilluar nė ēdo lėmi,
fushėveprim. E tash, tjetėr ėshtė se ai zhvillim nuk e ka
kapluar tėrė botėn, ēdo pjesė tė kontinenteve, ēdo vend, ēdo
lagje e ēdo familje.
-
-
Mund tė ndodhė qė kjo sėmundje rrjedhė mu pėr shkak tė kėtij
zhvillimi, njė zhvillim i cili mė shumė ėshtė huazuar nga
jashtė, mė konkretisht nga vendi mė i zhvilluar nė botė, pra,
Shtetet e Bashkuara tė Amerikės (SHBA e jo ShBA ju lutem) sesa
qė ėshtė njė zhvillim konkret i cili buron nga vendi pėrkatės,
qė buron nga nevoja, nga dijenia shkencore se gjėrat ecin, se
gjėrat nuk mund ti ndal askush, pra, ato mund tė kontrollohen
por jo tė ndalohen ose tė ndėrpriten, se zhvillimi i njė vendi,
pra, i shoqėrisė ėshtė diēka e natyrshme, e jo diēka qė varet
nga dikush, pra, nga qenia njerėzore, sepse qenia njerėzore
ėshtė vetėm njė copė nė lumė qė do tė duhej tė notonte bashkė
me rrjedhėn, etj. etj.
-
-
E
pranoj, kjo ėshtė njė ēėshtje mjaft debatuese e jo filozofike,
por, prapė, ne si shoqėri kosovare duhet tė flasim pėr kėto
zhvillime, nė tė vėrtetė, ishte dashur tė flasim pėr kėto
zhvillime, tė ballafaqohemi me to, tė merremi me to, e jo tė
meremi psh: me Nexhat Dacin, Ibrahim Rugovėn, ose edhe me Hashim
Thacin, dhe partitė e tyre.
-
-
Zhvillimet kosovare nuk varen nga kėta njerėz sepse, thjeshtė,
Kosova nuk ėshtė pronė e tyre personale. E, me gjithė kėtė, edhe
zhvillimet arsimore, politike, ekonomike, pra, nė pėrgjithėsi
zhvillimet shoqėrore, nuk varen nga kėta politikanė.
-
-
Kėta njerėz, megjithė partit e tyre, janė administratorė tė
mundshėm tė kėtyre rrjedhave tė natyrshme, e asgjė mė shumė.
Andaj edhe kėta tė huajt qė vijnė, martohen, e shkojnė nga
Kosova, quhen administratorė ndėrkombėtar nė Kosovės, pėr ata qė
nuk e dinė. E tash, nėse politikanėt tanė nuk janė tė zotė tė
pėrballen mė kėto rrjedha, nėse nuk dinė tė merren me
administrimin e zhvillimit shoqėrorė, ata do tė duhej tė
shkonin, vetvetiu.
-
-
Procesi i votimit kėtu ėshtė ēėshtje ose diskutim krejt tjetėr.
Kėta njerėz asnjėherė nuk do tė shkojnė nga pozitat qė janė nėse
pritet qė ata tė largohen pėr shkak se ata nuk janė votuar ose
se janė mbivotuar. Pra, edhe shkenca e politikės ka pėrparuar,
ose jo?
-
-
Kėtu po flas, ndoshta, pėr njė aspekt tė sėmundjes tė botės
moderne, qė, si duket, ende nuk ka ilaq pėr shėrimin, e lėre mė
pėr parandalimin e saj. Sėmundja e botės moderne, kėshtu do ta
quaja kėtė lloj tė sėmundjes sė re pėr neve kėtu nė Kosovė,
por, si duket, e njėjta vlenė edhe pėr Evropėn.
-
-
Pėrkufizimi i kėsaj sėmundje nuk ėshtė i pamundshėm sesa i
vėshtirė. Mosdijenia, mosnjohuria pėr tu pėrballur me
zhvillimet e kohėshme, pra, moderne, pra, mungesa e njohurisė
pėr tu pėrballur me zhvillimin e shoqėrisė, si nė lėmin e
politikės, pastaj, ekonomisė, arsimit, shkencės, kulturės etj
etj. Kjo sot lirshėm mund tė quhet sėmundje moderne.
-
-
Pra, a jemi ne, shoqėria nė Kosovė, tė sėmurė? Kjo pa dyshim.
Kjo bile as qė vlen tė pėrmendet. E tash, si tė shėrohemi nga
kjo sėmundje, sepse kjo, megjithatė ėshtė shėruese. Gjykuar nga
logjika e sipėrpėrmendur dikush do tė mund tė thoshte: eja tė
zhvillohemi nė ēdo aspekt dhe ja shėrimi.
-
-
Pajtohem. Por, kush do tė na shėrojė? Cilėt janė ata qė do tė
duhej, nė tė vėrtet, qė dinė tė administrojnė zhvillimet e
pėrgjithshme shoqėrore, dhe se a mund tė gjenden kėta njerėz
kėtu, nė Kosovė? Paj, si duket, vėshtirė.
|
|