BISEDIMET SERBO-SHQIPTARE NË VJENË RAST PËR FILLIMIN E OFANZIVËS DIPLOMATIKE DREJTË EUROPËS

OPINIONE

NË PIKËVËSHTRIM

11 tetor 2003 / Shkruan: Rexhep Elezaj

Çështja e dialogut serbo-shqiptar tri ditë para fillimit në Vjenë duket se për palën shqiptare, pranë panikut politik, ka edhe karakter të fushatës “parazgjedhore” midis udhëheqësve tanë partiakë me vet faktin se disa prej tyre po tentojnë që fillimin e bisedimeve me palën serbe ta kthejnë në debat publik pranë Kuvendit të Kosovës me arsyetimin se delegacioni shqiptar i cili do të udhtojë për Austri medeomos duhet ta marrë “vizën” e shkuarjes atje, por edhe “lejen” se çfarë duhet të mbrojë ai (delegacioni) në këto bisedime me palën serbe.

Kjo mënyrë e vetkushtëzimit për pjesëmarrjen ose mospjesëmarrjen e delegacionit tonë në bisedime si dhe insistimi për aprovimin nga ana e Kuvendit të platëformës për bisedime, duke e ditur se çfarë janë raportet ndërpartiake brenda spektrit politik shqiptar në Kosovë, fletë se kërkimi i këtyre lejeve nga Kuvendi nga ana e disa liderëve partiakë ka prapavijë politike, sepse, derisa ata në kushte të rëndomta nuk ishin në gjendje që të gjejnë gjuhë të përbashkët me njëri tjetrin për çështje edhe më madhore, tani kur është fjala për dialogun me serbët na duket gjë absurde të pritet që subjektet tona politike brenda një kohe shumë të shkurtër para fillimit të bisedimeve do t’i koordinojnë qëndriemet rreth asaj se çfarë do të prezantohet ose mbrohet rreth katër pikave më kryesore të cilat do të jenë bosht i bisedimeve shqiptaro-serbe. A thua ende nuk mësuam nga historia se koha dhe ngjarjet nuk i presin dot shqiptarët derisa ata të merrën vesh në mes vetës!?

Pra, nuk ka asnjë dilemë se pala shqiptare në këtë dialog po hynë e pa përgaditur me fajin e vetë udhëheqësve partiakë, dhe për dështim eventual të tyre në Vjenë nuk është fer që kësaj rradhe të fajsohen subjektet ndërkombëtare të cilat me kohë i kanë paralajmëruar shqiptarët se nuk mund t’i shmangën dialogut me serbët, pa marrë parasysh (gjithnjë sipas ndërkombëtarëve) luftën dhe gjithë tragjikën që regjimi kriminel i Beogradit ua ka shkaktur shqiptarëve në vitet 1998/99.

Andaj, si të tilla arsyetimet e disave se nuk kemi patur kohë të mjaftuar për t’u përgaditur dalin jo bindëse e ndoshta edhe qesharake. Insistimi i një grupi parlamentar që për pjesmarrje të delegacionit shqiptar të merret “viza” nga Kuvendi i Kosovës në rrethanat aktuale politike rezulton si i panevojshëm, bile ishte kërkesë jashtë institucionale, kur dihet se temat të cilat do të shqyrtohen në këto bisedime nuk janë në kompetencë të Kuvendit, por thjeshtë janë çështje të Ekzekutivit për të cilat Qeveria e Kosovës është dashur me kohë që të dal me propozimin se kush dhe cilët subjekte duhet ta përfaqësojë shtetin e Kosovës në takimin e Vjenës si dhe me konceptin e përgaditur për bisedime, pa patur nevojë që ajo të hudhet për diskutim para delegatëve të Kuvedit me vetë faktin, sepse qeveria jonë si çdo qeveri tjetër në botë i ka të gjithë resorët përkatës për çdo lëmi të cilët i përpilojnë materialet dhe bëjnë analizat e nevojshme për nevoja të qeverisë rreth çdo teme nga fushëveprimtaria e tyre, në mënyrë që kur të paraqitet nevoja t’i kenë ato të gatëshme mbi tavolinë, qoftë si dokumente zyrtare të përgaditura në mënyrë profesionale nga ekspertë profesionistë, qoftë që t’iu jipen anëtarëve të delegacioneve tona si materiale bazë me të cilat ato duhet të shërbehen gjatë bisedimeve me çdo palë tjetër, siç është tani rasti i takimit në Vjenë, duke iu përmabjtur gjithmonë materialeve bazë, siç thamë më lartë, të punuara nga njerëz profesionistë siç është tani çështja e të zhdukurëve, e pengjeve shqiptare që ende mbahen të ngujuar në Serbi, çështja e pasaportave, e librave kadastrale të Kosovës që mbahën të fshehura në Serbi, çështja e librave amzë për të lindur, etj, rreth të cilave me siguri se do të bisedohet në takimin e Vjenës me palën serbe.

Me një fjalë, për secilën lëmi materialët bazë dhe qëndrimet e palës shqiptare duhet të kenë qenë të përgaditura që më parë dhe të gatëshme për çdo situatë, e jo të pritet deri në çastet e fundit që të hartohet platëforma për bisedime e cila mëpastaj do t’i jipej secilit anëtarë të delegacinonit veç e veç, ngase me sa kemi dijuni kështu nuk veprohet askund në botë para çfarëdo dialogu, ndërshtetror apo ndërinstitucional. Atëherë shtrohet pyetja; pse vetëm politikanëve tanë u duhet ngritja e tensioneve politike, grindjet, akuzat, përçarjet dhe hapja e fronteve të reja mu para takimeve të rëndësishme për Kosovën, në vend se në qetësi dhe nivel të qeverisë të bëhën përgaditjet meritore, të mbahën ndoshta edhe takime të fshehta midis subjeteve tona politike për t’u marrë vesh për minimumin e kompromiseve ose maksimumin e kërkesave tona dhe të gjitha këto gjëra të mbahën sekret deri në çastin kur do të bisedohet për secilën çështje ndaras.

Kjo, pra, do të ishte mënyra e përgaditjes së palës shqiptare për bisedime me serbët e jo që në Kuvend të mbahën debate maratonike pa ndonjë efekt të madh, që fundja nuk ka organ shtetror i Kosovës i cili do të refuzonte pjesmarrjen e përfaqësuesëve të vetë në bisedime çfarëdo qofshin ato, sidomos aty ku duhet të mbrohën drejtpërsedrejti interesat kombëtare dhe politike të një populli dymilionësh. Nga këtu del se kërkesat për dhënjën e vizës për pjesëmarrje ose jo nga ana e Kuvendit ishin të panevojshme, posaçërisht kur dihet se dialogun me serbët nuk e ka inicuar pala shqiptare, por ajo ndërkombëtare.

Në rast se deri te bisedimet shqiptaro-serbe do të vihej në bazë të kërkesës së shtruar nga pala shqiptare, atëherë sigurisht se përgaditjet për një dialog të tillë do të bëhëshin më ndryshe, dhe derisa shqiptarët në këtë dialog shkojnë me kërkesë dhe ftesë të faktorit ndërkombëtar, bisedimet do të kenë një renditje të veçantë në takimin e Vjenës, por edhe vet pjesëmarrja e shqiptarëve si dhe karakteri i bisedimeve do të jetë i një natyre tjetër, për të mos thënë i qëllimeve tjera të cilat i dinë më së miri organizatori i këtij takimi. Prandaj, këtë fakt nuk duhet ta harrojnë përfaqësuesit shqiptarë (nësë marrin pjesë të gjithë) gjatë gjithë kohës sa do të zgjasin bisedimet, ngase është ky një eveniment i fortë politik i cili palës shqiptare i ofron pozitë të fortë si dhe rastin e volitshëm që politika shqiptare të dalë nga izolimi ndërkombëtar.

Takimin e Vjenës nuk duhet refuzuar, atje duhet shkuar në përbërje të plotë duke e shfrytëzuar ate maksimalisht në favor të interesave tona kombëtare dhe politike, posaçërisht për çuarjen mëtej të procesit të pavarësisë së Kosovës. Bile duke kërkuar aty për aty që menjëherë pas mbarimit të shqyrtimit të temave me karaktar “teknik”, pa humbur kohë të fillojë debati për zgjidhjen e statusit final të Kosovës dhe ate pranë KS të OKB-së siç ka pohuar vetë me të ardhur në Kosovë z. H. Holkeri, sepse çdo zhagitje e mëtejme e këtij procesi do të shkoi në dëm të interesave dhe aspiratave të dy milion shqiptarëve në Kosovë.