OPINIONE

Analizë

Inekuivaliteti diplomatik shqiptar, pasojat dhe atributet e tij

30 shtator 2003 / Fatlind SADRIU

 

Shteti Serb cilidoqoft ai, duke filluar nga ai i Nemanjes, Carrnojeviqit, Obrenoviqit, Karagjorgjeviqit e deri tek fillimi i shek XXI, ka pasur nje doktrine te bazuar tersisht ne okupimin, pastrimin etnik te popujve joserb,krijimin e miteve te perkrahura nga metagoga  e erret  e kishes ortodokse serbe me theks te veqant ne satanizimin e shqiptareve dhe Kishes Katolike si dhe percjelljen  e tyre ne gjeneratat e ardhshme.

 

Se historia e ketij shteti eshte tejet konfuze dhe kontradiktore krahasuar me historite me te dokumentuara dhe me te ruajtura, neper arkivat e Vatikanit, Stambollit ,Vjenes  e qendrave tjera, nuk eshte veshtire ta konludosh. Por tragjedia qendron ne ate se keto falsifikime dhe kontradita kane pasur edhe qmimin e tyre gjat historise, miliona jetera te pafajshme te popujve joserb ne te kaluaren,  e qe fatekeqesisht arriten te percillen edhe sot.

 

 Se a meriton nje fajsim si popull i tere polulli serb, ate do ta tregoj historia, mirepo populli prejudikon udheheqesine,  e fatkeqesisht udheheqesia serbe me shekuj te tere si prioritet te saj ka pas sundimin, disentimin dhe krijimin e historise me gjakun dhe pervetesimin e historise se  popujve tjere.

 

Edhe ne ditet e sotme foshnja serbe ngritet dhe edukohet me mitin e brisht te nje “kosovske djevojke” dhe te “tokes se shenjte Serbe”, edhe pse kjo toke ka qene barre e paberballuar e Serbise. Pikerisht nepermjet ketyre miteve dhe ngarjeve “te shenjta” kjo krijese shteterore “fitoi” te drejten e pamohueshme te sundimit  të eger mbi kete pjese te trojeve shqiptare dhe qe ateher ajo eshte motoja  ë funksionimit te shtetit, diplomacise, kultures dhe cdo aspekti te jetes serbe.

 

 Ne tere kete odiseade vuajtjesh te popullit shqiptare nga sundimi i eger serbomadh rrol te posaqem dhe tejet influencues pati diplomacia serbe. Pikerisht me ane te kesaj vegle tejet te fuqishme te shtetit, Shteti Serb arriti qe ta perfitoj perkrahjen e forcave vendimarrese ne momentet vendimarrese ne histori dhe perfitoj te drejten qe sot te hiqet si pronare .legjitim i nje getoje shterore te deritashme, Kosoves. 

 

Ë tera kjo kaloi neper etapa te ndryshme kohore, mirepo gjithmone me te njejtin parim: eliminimin me cdo kusht te se vertetes mbi Kosoven, propagandimin e se “drejtes” serbe mbi Kosoven dhe shantazhimin e shqiptareve brenda dhe jashte kufijve administrative te shtetit Jugosllave.

 

1. Qe nga viti 1882 kur Karagjorgjeviqet udheheqen ne Serbi, ne menyre perfekte u krijua dhe u mbrojt nje doktrine e pashpalluar asnjeher, ajo e se “drejtes se trashiguar”. Politika  Serbe  ë kohes, edhe pse me mese 200 vite vonese ne menyre intuitive “aplikoi” parimet baze te Marreveshjes se Westphalise, marrveshje kjo qe vuri themelet e shtetit te bazuar ne komb dhe te diplomacies moderne dhe edhe arriti ta rikolonozoje nje pjese te trojeve shqipatare.

 

Nje yvertyre e tere e kesaj qe okestruar vetem 4 vite me pare ne Kongresin e Berlin dhe u riorkestrua perseri ne Londer, ku pikerisht kjo diplomaci ne mungese te hirearkise shtetrore shqiptare dhe aleateve te kesaj qeshtje intrigoi shqiptaret dhe te drejten e tyre per vetevendosje, te aplikuar shekuj me pare nga pikerisht ato vende te cilat legjitimuan coptimin  e trojeve shqiptare.

 

2. Jugosllavia e pasluftes dhe “diplomati” Tito i perkrahur nga “partizanet” dhe komunistet serb dhe i pa rivalizuar nga hordhite antikombetare te prirura nga Enver Hoxha ne Shqiperi, arriten qe edhe nje here ta legjitimojne te drejten e okupimit te Kosoves. Pikerisht kjo periudhe 1945-1991 sherbeu si katalizatori dhe legjitimuesi me i mire i diplomacise dhe propagandas “Jugosllave”.

 

Gratitudi i manipulimeve me raealitetin e Kosoves, arriti shkallen me te larte ne fillimin e viteve te 50 e gjer me 1968, kur nomenklatura politike shqiptare, edhe pse e ndare, arriti qe per here te pare te sjelle ne agjendat e diplomacive boterore Kosoven. Levizja  ë te Painkuadruarve ne kuader te Kombeve te Bashkuara, ne krye te se ciles me vite te tera ishte  Jugosllavia ishte suksesi me i madh i kesaj diplomacie intuitive dhe komplotive, ku gjenerata te tera diplomatesh serb mbrojten dhe kanalizuan ne menyre te shkathet  “te drejten mbi Kosoven”. 

 

Perseri ne mungese te nje diplomacie te mirefillt kombetare, kete radhe si pasoje e regjimit komunist te Enver Hoxhes, ne mbrojtjen e interesave te popullit shqiptare jashte kufijve administrativ rolin emori diaspora shqiptare. Rrjedhojat dhe pasojat qe kjo diplomaci ambiguitive  dhe satanike i shkaktoi diaspores shqipatere si kundervenie ndaj aktiviteteve te saj per ndriqimin e realitetit ne Kosove, tashme jane mire  të njohura,  e per kete me se miri mund te deshmojne arkivat  e  “diplomacise” serbe se bashku me sherbimet  sekrete mercenare te saj te cilat ne menyre kontinuale eleminuan aktoret dhe perkrahesit e saj neper bote.

 

3. Vitet 1991-1999 ishin vitet kur diplomacia serbe per here te pare perjetoi nje shkalle  indeterminancash  te grumbulluara te paraardheses se saj. Gjate kesaj periudhe politika e jashtme serbe pasoi perplasje fatale  e cila  e percjelli deri ne fund te mileniumit te shkuar,   e si shkaktare

kryesor te saj do te ishin:

 

- Involvimin i Kishes Ortodokse Serbe ne qarqet dhe qendrimet  e diplomacise serbe duke krijuar paterne bikamerale intuitive ne raport me qendrimet e politikave te jashtme te Qeverive Europiane dhe te SHBA-ve.

 

Kisha Ortodokse Serbe me doktrinen e saj mesjetare dhe ksenofobike, te paraqitjes se shovenizmit dhe nacionalizmit te shfrenuar serb ne kontekstet e “luftes se shenjt” ndaj jokrishtereve, u ndesh me paternet diametralisht te kunderta te politikes se jashtme te shume shteteve Europiane dhe SHBA-se, ate te krijimit te nje Europe te re te pas Luftes se Ftoht, e cila do te sherbente si faktor zevendesues dhe stabilizues perkrah devalvimit dhe me vone kolapsimit politiko-ekonomik dhe diplomatik te Rusise si ish superfuqi dhe aleate politike  ë Serbise.

 

- Pavaresia e Sllovenise, e me vone edhe e Kroacise dhe Bosnes dhe Hercegovines si dhe atrocitetet te cilat i percjellen ato, ishin faktore determinat qe imazhi nderkombetare i Serbise e me ate edhe i diplomacise Serbe te humb vleren e mirefillt institucionale.

 

Krijimi i dosieve, librave te bardhe, fletushkat me informacione shtese mbi “realitet” ne vendet  ë krimeve ishin degradimi dhe perdhosje e fundit qe e pesoi ajo dhe nje sfilate rrenqethese qe te akredituarit serb i prezantonin ne godinat e tyre neper bote.

 

 

Qasjet alternative perkrah status qous polike ne Kosove.

 

Edhe pse hirearkia dhe nucleusi politik ne Kosove, ishin ne nje gjendje te status quos dhe pseudoatitudeve, megjithate me ndihmen dhe qasje alternative te faktoreve te shumte jopolitik, te cilet gezonin nje perkrahje dhe besim te diplomacive mike qeshtja e Kosoves arriti te senzibilizohet ne shkalle nderkombetarisht te njohur.

 

Kontaktet e faktoreve politike dhe jopoilike Kosovare me faktore vendimarres nderkombetare dhe diaspora shqiptare ne Europe e SHBA, per here te pare arriten qe inekuivalitetin e perfaqesimit ne arenen nderkombetare ne krahasim me Serbine, ta kalojne ne teritore pozitive.

 

Duke pare Serbia se politika e saj e jashtme kishte kolapsuar tersisht dhe lufterat e nisura ne fillim te 90 rrezikonin edhe bankruptimin e shtetit, ajo me plot shkathtesi arriti te pervetesoj doktrinen e “kurthes se mjaltit”,  ku shkaktari i konfliktit do te hiqet si faktore i rendsishem i zgjidhjes se tij.

 

Kjo i perfitoi kohe dhe qasje te kushtezuar nga faktori nderkombetare, e qe njeherazi krijoi barrieren e qelikte te zgjidhjes se qeshtjes se Kosves.

 

 

Sfidat e reja ne spinin dhe ambientin e ri politik e diplomatik

 

 Duke shfrytezuar mungesen  e definimit perfundimtare te statusit te Kosoves, largimin i Sllobodan Millosheviqit nga pushteti ne Serbi, periudhen e pas 11 Shtatorit 2001, ku terrorizmi eshte agjenda kryesore ne tryezat e diplomacive boterore dhe mospajtimet repudiate ne skenen politike Kosovare, diplomacia serbe me gjenerator te ri te regjimit te ri ne Serbi vendosi qe edhe nje here nepermjet ca ndryshime kozmetike te strukturave dhe qendrimeve te saj te tentoj qe Kosoven ta ridefinoj si pjese konstituive dhe legjitime te saj.

 

 Diplomacia eshte pasqyrim i shtetit,  e fatmiresisht dihet se cfare shteti qendron pas diplomacies Serbe, mirepo edhe si  e tille ne menyre kaotike mund te krijoj perkrahje nga pikerisht ato shtete me dosie te te drejtave te njeriu (Rusia, Kina) te cilat vetem per shkaqe  vetiake munden qe qeshtjen e statusit perfundimtare te Kosoves ta prolongojne per nje afate me te gjate nepermjet Keshillit te Sigurimit te Kombeve te Bashkuara.

 

 Qeshtja  ë statusit perfundimtare te Kosoves qofte sipas Marreveshjes se Westphalise (1642) apo sipas Ligjit Nderkombetare (S12), eshte qeshtje per te cilen fjalen kryesore do ta kete pikerisht populli i saj, pjeserisht i fragmentuar nga vendimi i KS te KB si administrues te perkohshem te Kosoves.

 

 Qe statusi te jete i definuar me heret dhe te jete ne interes te popullit te Kosoves, vlen te citohet thenia e z. Daniella Pletka, udheheqese e sektorit per mbrojtje dhe politike te jashtme te Institutit  Amerikan te Enterprajzit me seli ne Washington dhe keshilltare e Departamentetit Amerikan te Shtetit, gjate nje fjalimi ne Institutin Baker, DC, ne kontekst me objektivat dhe analizat e suksesit Amerikan ne Irak, ku suksesi mund te kurorezohet “vetem me qendrim bikameral dhe ndarje te pergjegjesive ne mes faktoreve bashkeqeverises”, dhe qe ky koncept te perceptohet pa barriera nga dy anent e pushtutit ne Kosove.

 

Mirepo qe kjo te kete sukses dhe qe standardet e shumefolura nga ana  ë UNMIK-ut te adresohen, udheheqesia Kosovare duhet te kete qasje te plote ne te gjithe sektoret e qeverisjes dhe te gezoj kompetenca me te medha, perfshire ketu edhe maredheniet me jashte, por me asistence te plote nderkobetare.

 

Duke bere nje analize te Diplomacise Serbe dhe mungeses se balancit te saj nga nje diplomaci dhe paterne te mirefillta te politikes se jashtme shqiptare, dhe shpesh here edhe te izoluar dhe te paperkrahur nga faktori nderkombetare, spini i deshtimeve eshte i drejtuar te populli shqiptare.

 

Mosrivaliteti dhe inekuivaliteti diplomatik i Shqiptareve perkrah diplomacise pagane dhe propaganduese Serbe ne skenen nderkombetare, gjate periudhave te ndryshme ka bere qe Kosova edhe sot e kesaj dite te ndodhet ne menyne e shovenisteve serb. 

 

Dialogu eshte mjet i zgjidhjeve se problemeve ne menyre demokratike, porse te dialogosh prej nje pozite jo te barabarte, te padefinuar dhe te paproklamuar nderkometarisht prej prespektives kosovare, me armik shekullor te kombit eshte hap i nxituar dhe pa nje epilog pozitiv te perfundimit.

 

 

---

 

Fatlind Sadriu

Student i vitit te dyte te fakultetit juridik dhe vitit te pare te fakultetit te studimeve nderkombetare / diplomacise, ne Universitetin e Adelaidit, Australi.

 

Undergraduate BL School of Law and BINSD School of International Studies/Diplomacy, University of Adelaide, Adelaide, Australia.

Copyright©2000-2003 Trepca.net - Të gjitha të  drejtat e rezervuara.